Stappenplan voor een lesplan
De docenten van het Winkeltheater richten hun lessen in met behulp van dit menukaart-plan. Je mag dit stappenplan vrij gebruiken voor je eigen lessen.
We horen graag wat je met het stappenplan doet! Voor bewerking/publicatie neem eerst contact op voor toestemming.
STAPPENPLAN
In dit stappenplan spreken we over ‘leerlingen’. Je kunt dit ook lezen als ‘cultuurmaker’ of ‘deelnemer’.
Doel voor jezelf als docent
Vanuit de Jenaplandidactiek gaan we er vanuit dat lesgeven ook een onderzoek is voor jezelf, je leerlingen maak je onderdeel van dat proces. Dus aan jou de vraag: wat wil jij zelf bereiken, leren of uitproberen door het geven dan deze les?
Duur van de les
Als je weet hoe lang je les duurt, kun je elke opdracht ook een aantal minuten geven in de planning.
Doelgroep
Aan wie geef je de les? Check steeds: past deze werkvorm die ik nu bedenk bij mijn doelgroep?
Thema van de les
Omschrijf je thema in enkele woorden, bijvoorbeeld: “inspiratie opdoen uit andermans ideeën”.
Doel voor de leerlingen
Formuleer de doelen SMART: Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch Tijdsgebonden. Begin bijvoorbeeld met: “De leerling kan…” (in een groepje een toneelstukje van 3 minuten improviseren).
Ontvangst
Wat doe je om te zorgen dat leerlingen zich welkom voe- len wanneer ze binnenkomen? In de horeca is de regel “Maak binnen 10 seconden contact, anders ben je je klant kwijt.” Denk aan je doelgroep en hoe jij het prettig vindt.
Voorgerecht
Welkomstspel
In het begin van de les creëer je veiligheid, zodat je met het doel van je les aan de slag kunt. Doe spelletjes die weinig uitleg behoeven, die alle leerlingen tegelijk kunnen uitvoeren, focus ligt op jezelf in het hier en nu. Geen spellen waarbij je af bent, of in je eentje voor de groep staat.
Thema-introductiespel
Introduceer je thema op een speelse wijze. Is je thema voor je theaterles ‘conflicten’, dan kun je bijvoorbeeld goed ‘de Italiaanse burenruzie’ doen of scheldvolleybal. Begin bij voorkeur iets met iedereen te tegelijk en kies liever niet voor spelletjes waarbij je ‘af kunt zijn’.
Kennisoogst
Koppel het thema-introductiespel aan het doel en/of thema. Voorbeeld: “Jullie hebben net een burenruzie gespeeld, want het thema van vandaag is ruzie op het podium. Zojuist hebben we lekker staan schreeuwen tegen elkaar, maar welke manieren kunnen we nog meer vinden?” Brainstorm met kort met je groep. Gebruik evt. materialen als bord, pen en papier.
Hoofdgerecht
In dit gedeelte ga je aan de slag met het doel van je les. Bedenk oefeningen en spellen hoe kinderen zelf tot het doel kunnen komen. Dat is leuker en leerzamer dan wanneer je zelf een tijd voor de groep gaat staan kletsen.
Neem in ieder geval minstens één keer te tijd om tussen- tijds kort met leerlingen op het lesdoel te reflecteren, zodat je kunt zien of de leerlingen ook het doel ook in hun eigen woorden kunnen omschrijven. In geval van ‘conflict op het podium’ zou de vraag goed kunnen zijn: “Welke manieren hebben we tot nu toe gevonden om een ruziescène te spelen?”
Gebruik verschillende werkvormen (groepsgesprek, in groepjes voorbereiden, presenteren, improviseren in duo’s voor de groep, etc.)
Spoon
Presenteren en opruimen. Soms wil je iets presenteren aan ouders of heb je veel op te ruimen! Dit is je moment! Reken voor opruimen ongeveer 4x de tijd die het kost om te spullen te pakken met een minimum van 5 minuten.
nagerecht
De rekening: “Mag ik alvast betalen?”
Kom nog één keer met elkaar terug op het doel en kijk tot waar jullie met elkaar het doel hebben gehaald. Maak eventueel afspraken hoe we het doel later kunnen beha- len, zodat er toekomstperspectief is.
Dessert
Zorg voor een positieve, energieke afsluiting. Doe ook in je afsluiting iets waar iedereen op een positieve manier aan mee kan doen. Niets is vervelender dan tijdens het laatste spelletje te ‘verliezen’.
Uitzondering hierop is een schoenentikkertje, waarbij je als docent bijvoorbeeld de leerlingen tikt die als eerste hun schoenen aan mogen gaan trekken.
Zorg voor een spel dat leerlingen kennen en leuk vinden. Je kunt bij de introductie van een nieuw spel, dit bijvoor- beeld als voorgerecht of als onderdeel van het hoofdge- recht doen.
Eindgroet
In het Winkeltheater sluiten we de les altijd af met een ‘vuurpijl’ (uitgebeeld fysiek en verbaal). Dat is voor iedereen het signaal: de les is klaar, tijd om de gaan.
Theaterinspiratie
Improvisatie
Op zoek naar leuke, nieuwe oefeneningen? Kijk dan eens in improvisatia, de database voor toneeloefeningen. De database wordt momenteel vertaald vanuit de open source Improv Encyclopedia, waar je een schat aan oefeningen vindt.
Actor’s Nigthmare
Een spel voor twee acteurs. Eén heeft een vaststaand script, de ander improviseert. Meer info.
Leskaarten (Kant-en-klaar)
In 2017 ontwikkelden we voor een middelbare school een drama-methode, waar onderstaande leskaarten onderdeel van zijn. Gebruik ze gerust!